U italijanskom gradu Pescasseroli, u srcu prelijepog Nacionalnog parka Abruzzo, Lazio e Molise, održan je uvodni (kick-off) sastanak međunarodnog projekta BIOMIMICRY, koji se realizuje u okviru programa Interreg IPA ADRION 2021–2027, uz finansijsku podršku Evropske unije. Ukupan budžet projekta iznosi 1.591.658,54 €, od čega je 1.352.909,75 € obezbijeđeno iz Interreg fondova, a trajanje projekta je od septembra 2024. do novembra 2027. godine. Budžet za Opštinu Žabljak iznosi 176.400,00 €.

Projekat okuplja osam partnera iz više zemalja Jadransko-jonskog regiona:
Development Centre Murska Sobota (Slovenija), Croatian Green Building Council (Hrvatska), Regional Development Agency for Central BiH (Bosna i Hercegovina), Municipality of Macerata (Italija), RARIS – Regional Development Agency of Eastern Serbia (Srbija), Public Institution for the Development of Međimurje County REDEA (Hrvatska), Abruzzo, Lazio and Molise National Park (Italija) i Opština Žabljak (Crna Gora).

Kick-off sastanak projekta BIOMIMICRY okupio je sve projektne partnere sa ciljem da se zvanično započne realizacija aktivnosti, usklade očekivanja i definiše operativni okvir saradnje.
Sastankom je predsjedavao vodeći partner – Development Centre Murska Sobota (Slovenija), dok je domaćin bio Nacionalni park Abruzzo, Lazio e Molise (Italija).

Na otvaranju su prisutne pozdravili domaćini iz PNALM-a, a potom je menadžer projekta, gospodin Tadej Pirc, predstavio svrhu sastanka – uspostavljanje zajedničkog razumijevanja projekta, predstavljanje partnera, pregled ciljeva, radnih paketa i dogovor o narednim koracima.

Tokom prvog dana, prisutnima se obratio i Antonio Agrosì, službenik programa IPA ADRION, dok je vodeći partner predstavio pregled projekta i njegov cilj – povezivanje zemalja Jadransko-jonskog regiona u istraživanju staništa i razvoju rješenja inspirisanih prirodom.
Razmatrani su menadžment i obaveze izvještavanja, komunikacione strategije, te važnost vidljivosti projekta kroz veb-sajtove, promotivne materijale i kampanje.

Formiran je i Upravni odbor (Steering Committee), kao glavno tijelo za donošenje odluka u okviru projekta, koje će pratiti implementaciju, odobravati izmjene, nadzirati finansije i rješavati eventualne izazove. Svaki partner dužan je da imenuje svog predstavnika u odboru do 6. oktobra 2025. godine.

Predstavljena su tri radna paketa projekta:

• WP1 – integracija znanja i razvoj strategije,
• WP2 – izrada pilot rješenja za konkretne lokacije,
• WP3 – jačanje kapaciteta i prenos znanja.

Diskutovani su i finansijski okvir i dinamika izvještavanja (sedam izvještajnih perioda do novembra 2027), pri čemu su prva dva izvještaja o napretku partnera prioritet u narednim mjesecima.

Dan je zaključen inspirativnim predavanjem o konceptima biomimikrije i rješenjima zasnovanim na prirodi, koje su održale Valeria Barbi i stručnjaci PNALM-a, nakon čega je uslijedila zajednička večera partnera.

Drugi dan bio je posvećen terenskim aktivnostima i susretima sa lokalnim akterima. Učesnici su se upoznali sa istorijom i teritorijom PNALM-a u edukativnom centru Centro Visite, a potom posjetili ArteParco – otvorenu galeriju na prostoru Nacionalnog parka, koja kroz spoj umjetnosti i prirode pokazuje skladan suživot čovjeka i okruženja.

Ova posjeta pružila je inspirativan primjer integracije prirodnih sistema i kreativnog dizajna, u duhu principa koje projekat BIOMIMICRY planira da primijeni na pilot lokacijama širom Jadransko-jonskog regiona. Dvodnevni sastanak završen je zajedničkim ručkom u Agriturismo Vallecupa, koji je dodatno osnažio partnerski duh i saradnju među učesnicima.

Projekat BIOMIMICRY – Promoting biomimicry-inspired habitat design solutions for biodiversity protection and restoration ima za cilj da unaprijedi zaštitu biodiverziteta i prilagođavanje klimatskim promjenama kroz primjenu principa biomimikrije i rješenja zasnovanih na prirodi (Nature-Based Solutions) u planiranju prostora i izgradnji zelene infrastrukture.

Projekat se bavi izazovima koje su uzrokovali intenzivna urbanizacija, klimatske promjene i pritisci turizma, a koji dovode do fragmentacije staništa, poplava i gubitka biološke raznovrsnosti. Uvođenjem biomimetičkih pristupa – inspirisanih modelima i procesima iz prirode – nastoji se uspostaviti ravnoteža između čovjeka i okruženja te razviti regenerativna, održiva rješenja u arhitekturi i planiranju prostora.

Žabljak ovim projektom potvrđuje svoj status lidera u oblasti ekološke održivosti, pokazujući kako se savremena nauka, inovacije i tradicija mogu povezati u zajedničkom cilju – očuvanju prirode i poboljšanju kvaliteta života ljudi.

Tokom projekta BIOMIMICRY razviće se strategijski okvir za primjenu biomimetičkih pristupa u ruralnim i urbanim područjima, koji će biti testiran kroz pet pilot lokacija: u Mačerati (Italija), Čakovcu (Hrvatska), Rakičanu (Slovenija), Žabljaku (Crna Gora) i Kampiteliju (Italija).

Svaka lokacija će razviti sopstvena, lokalno prilagođena rješenja – od zelene infrastrukture za oprašivače i sistema za prikupljanje vode, do biomimetičkih modela za kontrolu temperature i revitalizaciju staništa. Rezultat projekta biće onlajn alat za biomimikriju i koncept sertifikata “Inspired by Biomimicry”, koji će podstaći širu primjenu ovog pristupa u zaštiti biodiverziteta.

Opština Žabljak će u okviru projekta realizovati niz aktivnosti koje imaju za cilj da pokažu kako se prirodna rješenja mogu koristiti za zaštitu i unapređenje životne sredine, a istovremeno i za kvalitetniji život ljudi.

Planirane aktivnosti uključuju:

• detaljno istraživanje biodiverziteta i staništa Durmitora, izradu tipologije biotopa i primjera dobre prakse biomimikrije u Crnoj Gori;
• izradu idejnog rješenja za pilot lokaciju u Žabljaku, koje će kroz arhitektonski dizajn pokazati kako priroda može inspirisati planiranje prostora i infrastrukture;
• organizaciju radionica i okruglih stolova sa stručnjacima i građanima, uz mogućnost da učesnici nauče više o biomimikriji i njenoj primjeni u arhitekturi, građevinarstvu i urbanizmu;
• nabavku i instalaciju savremenog sistema za kontrolu temperature, koji će služiti kao eksperimentalna laboratorija za testiranje biomimikrijskih rješenja u realnim uslovima;
• izradu detaljnog akcionog plana za implementaciju rješenja i njihovo uvođenje u praksu.

Poseban fokus biće na uključivanju lokalne zajednice – građani će moći da prate realizaciju pilot aktivnosti, učestvuju u javnim diskusijama i nauče kako priroda može inspirisati inovativna, održiva rješenja.

PROJEKTNI TIM